Terra Sigillata
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Terra Sigillata is roodglanzend Romeins aardewerk dat in de Oudheid werd gebruikt, voornamelijk als fijn tafelgerei, en herkenbaar is aan de glanzende rode deklaag en soms aan stempels van de maker.
Omschrijving
Terra Sigillata, letterlijk 'gezegelde aarde', is een type aardewerk dat wijdverbreid was in het Romeinse Rijk van de 1e eeuw voor Christus tot de 3e eeuw na Christus. De naam verwijst naar de ingeperste stempels ('zegels') van de pottenbakkers die op veel van deze stukken te vinden zijn. Het aardewerk staat bekend om zijn heldere rode kleur en glanzende, gladde oppervlak, dat werd verkregen door een fijne kleislurry ('slip') aan te brengen vóór het bakken. Hoewel veel Terra Sigillata glad van vorm is, werden er ook vazen en schalen geproduceerd met decoraties in reliëf, vaak gemaakt met behulp van mallen. De productiecentra bevonden zich aanvankelijk in Italië, met Arezzo als belangrijk centrum (Arretijnse waar), en later ook in Gallië en Noord-Afrika. Dit massaal geproduceerde en geëxporteerde aardewerk diende voornamelijk als tafelgerei, zoals borden, koppen en schalen, en wordt door archeologen gebruikt voor datering en inzicht in de Romeinse economie en handel.
Toepassing en Vondsten
In de bouwkunde is Terra Sigillata niet direct een bouwmateriaal, maar scherven ervan worden regelmatig gevonden bij archeologische opgravingen van Romeinse nederzettingen en forten. Deze vondsten, zoals in het geval van het Romeinse fort bij Vechten, zijn van groot belang voor archeologen. Ze helpen bij het dateren van archeologische lagen en structuren, en geven inzicht in de Romeinse aanwezigheid, handelspatronen en het dagelijks leven. Soms werden hele potten ritueel gedeponeerd als bouwoffers bij de constructie van gebouwen. Ook hergebruik van scherven voor bijvoorbeeld speelschijfjes komt voor.
Productietechniek
De glanzende rode 'vernis' van Terra Sigillata werd verkregen door een techniek waarbij fijne kleideeltjes in water werden gesuspendeerd. Na decanteren van de grovere deeltjes bleef een fijne slurry over, die werd aangebracht op de gedroogde, maar nog ongeBakken potten. Bij het bakken op hoge temperatuur in een oxiderende atmosfeer ontstond de karakteristieke rode kleur en glanzende afwerking. De techniek was in de Oudheid hoogstaand, maar ging in de vroege middeleeuwen grotendeels verloren.
Vergelijkbare termen
Aardewerk
Gebruikte bronnen: